Адамзат тарихында әр ұлт өзіне арқау еткен қасиетті күндерін тойлап, рухани қуат алады. Қазақ даласында да ғасырлар бойы қастерленіп келген сондай асыл дәстүрлердің бірі – Мәуліт мерекесі. Мәуліт – Пайғамбарымыз Мұхаммедтің Алланың оған салауаттары мен сәлемдері болсын дүние есігін ашқан күнін еске алу, оның өнегелі ғұмырынан ғибрат алу, жүректерді мейірім мен махаббатқа бөлейтін ұлы мейрам.
Бұл мереке діни рәсімнің құр айтысы ғана емес, ол – әр мұсылманға пайғамбарлық нұрдың сәулесін жеткізіп, жүрегін жылытатын рухани ошақ. Мәуліттің мәнін түсіну – Пайғамбарды танудың, оны сүюдің, оған салауат айтудың бір белгісі.
Мәуліттің тарихы мен таралуы
Мәулітті атап өту дәстүрі ислам әлемінде ерте заманнан бастау алады. Алғаш рет Аббас әулеті дәуірінде ресми түрде ұйымдастырылып, кейін бүкіл мұсылман халықтарына кеңінен тараған. Қазақ даласына бұл дәстүр сопылық ілім мен жыраулар поэзиясы арқылы енді.
Көне жыраулардың толғауларында Пайғамбардың мейірімі мен үмбетіне деген қамқорлығы жырланып, Мәуліт кештерінде халық бір-біріне сәлемдесіп, дастархан жайып, қасиетті кітаптардан оқып, салауат айтып отырған. Бұл – қазақтың жанына жақын, салтпен сабақтасқан дәстүр еді.
Мәуліттің мәні мен мағынасы
Мәуліт – тек тарихи оқиғаны еске алу емес, ол – жүрекке иман сәулесін түсіріп, адамды ізгілікке бастайтын рухани тәрбие. Мәуліт кешінде айтылатын мадақ жырлар мен салауаттар – Пайғамбарымыздың Алланың оған салауаттары мен сәлемдері болсын өмір жолын үлгі етуге шақырады.
Мәуліттің әр сәтінде:
Мұсылман өз жүрегін кірден тазартып, мейірімге толтырады
Үмбеттің бірлігі мен бауырмалдығы артады
Алланың сүйікті елшісіне деген махаббат жаңғырады
Дүние мен ақырет арасындағы тепе-теңдікті сезінеді.
Қазақ даласындағы Мәуліт дәстүрі
Қазақ халқы Мәулітті жылдар бойы асқан ілтипатпен өткізген. Ел ішінде арнайы «Мәуліт жыры» айтылып, жыраулар Пайғамбардың Алланың оған салауаттары мен сәлемдері болсын дүниеге келуін көркем сөзбен суреттеген. Бұл жырларда
Мәдина мен Меккенің қасиеті, Пайғамбарымыздың балалық шағы, оның үмбетіне деген шапағаты бейнеленген.
Қазақтың ауылдарында Мәуліт күні дастархан жайылып, Құран хатым түсіріліп, ел бір-біріне дұға жасап, ізгі тілектерін білдірген. Бұл дәстүр халқымыздың қонақжайлығы мен рухани құндылықтарына үндес еді.
Мәуліттің тәрбиелік қыры
Мәуліт – тек өткенді еске алу емес, бүгінгі күнге сабақ болар ұлы мектеп. Ол жастарды әдепке, ата-анаға құрметке үйретеді, үлкендерді сыйлауды насихаттайды, қоғамда әділдік пен шыншылдықты дәріптейді, сабыр мен төзімділікке баулиды.
Пайғамбарымыздың Алланың оған салауаттары мен сәлемдері болсын өмірі – адамзат үшін ең ұлы үлгі. Мәулітті атап өту арқылы біз сол үлгіні санамызға сіңіріп, өмірімізге қолданамыз.
Қорытындылай айтар болсақ мәуліт – қазақ руханиятына да, жалпы ислам әлеміне де нұр әкелген мереке. Ол – жүректерді жұмсартып, қоғамды ізгілікке бастаушы рухани көпір. Мәулітті тойлау – тек дәстүр емес, ол – Пайғамбарымызға деген Алланың оған салауаттары мен сәлемдері болсын сүйіспеншіліктің, Аллаға деген ықыластың көрінісі.
Әрбір қазақтың жүрегінде Мәуліт нұры маздап, Пайғамбарымыздың Алланың оған салауаттары мен сәлемдері болсын мейірім шуағы үзілмегей!
Қағазғалиев Ержан Қуанышұлы «Сұлтан Бейбарыс» мешітінің бас имамы, Атырау қаласы
