Қазір «жасанды интеллект» (ЖИ) деген ұғымды жиі естиміз. Смартфондағы көмекшіден бастап, көлік жүргізетін автопилотқа дейін – барлығы ЖИ-дің көрінісі. Бұл технология адамзаттың өмірін жеңілдетіп, жаңа мүмкіндіктер ашып жатыр. Бірақ кез келген жаңалықтың екі жағы болады: пайдасы да бар, зияны да бар. Ендеше, жасанды интеллект не үшін керек, ол бізге қалай көмектеседі, және қандай қауіптерге алып келуі мүмкін – осы туралы сөйлесейік.
Жасанды интеллекттің пайдасы
1. Ақпаратты тез талдайды
ЖИ – үлкен көлемдегі деректерді тез арада өңдей алады. Мысалы, дәрігерлерге ауру диагнозын ерте анықтауға көмектеседі. Қаржы саласында да тәуекелдерді алдын ала болжауға мүмкіндік береді.
2. Уақыт пен күш үнемдейді
Көптеген зауыттар мен қызмет көрсету салаларында ЖИ адамның орнын басып, ауыр, қайталанатын жұмыстарды орындайды. Бұл еңбек өнімділігін арттырады.
3. Білім мен ғылымда пайдасы зор
Жасанды интеллект оқушылар мен студенттерге бейімделген онлайн оқу жүйелерін ұсынады. Сондай-ақ, ғалымдарға деректерді зерттеп, жаңа жаңалықтар ашуға көмектеседі.
4. Күнделікті өмірді жеңілдетеді
Дауыспен басқарылатын көмекшілер (мысалы, Siri, Alexa), онлайн аудармашылар, маршрут сызатын карталар – бәрі ЖИ-дің жемісі. Бұл бізге күн сайын көмек көрсетіп жүр.
Жасанды интеллекттің зияны
1. Жұмыссыздық қаупі
ЖИ дамыған сайын көптеген мамандықтар қажетсіз болып қалуы мүмкін. Мысалы, кассир, жүргізуші, қойма қызметкері сияқты жұмыс орындары қысқаруы ықтимал.
2. Жеке өмірге қауіп төндіреді
ЖИ адамды бақылауға мүмкіндік береді. Қайда жүргенін, кіммен сөйлескенін, не іздегенін бақылау – бұл адамның жеке өміріне қол сұғу деген сөз.
3. Жалған ақпарат таратады
«Deepfake» технологиясы арқылы адамның дауысын немесе бейнесін қолдан жасап, жалған видео таратуға болады. Бұл саясатта, қоғамда үлкен қауіп тудырады.
4. Этикалық сұрақтар тудырады
ЖИ дұрыс емес шешім қабылдаса, кінәлі кім болады? Оның әрекетіне жауапкершілік кімде? Бұл сұрақтарға нақты жауап беру әлі қиын.
Жасанды интеллект – адамзат қол жеткізген үлкен жетістіктің бірі. Ол өмірімізді жеңілдетіп, жаңа биіктерге жетуге жол ашады. Бірақ оны қалай пайдаланамыз – өзімізге байланысты. Ғалымдар мен мамандар ЖИ-ді қауіпсіз әрі адам игілігіне жұмыс істейтін етіп бағыттауы керек.
ЖИ – құрал ғана. Ол адамзаттың қолында болса, пайдасы зор. Ал бақылаусыз қалса, қауіпке айналуы мүмкін. Сондықтан ЖИ-ді дамытуда тек технология емес, адамгершілік, заң және этика да қатар жүруі керек.
Нұркен Мағриденұлы
