Құран – мұсылмандар үшін ең қасиетті кітап. Оны құрметтеп оқу, оны оқыған кезде арнайы әдебін сақтау – әрбір мұсылманның міндеті. Әйел кісінің үй жағдайында Құран оқыған кезде әурет жерлерін жабу мәселесі – фиқһ ғалымдары арасында қарастырылған маңызды тақырыптардың бірі. Бұл мақалада біз бұл мәселеге қатысты шариғат көзқарасын жан-жақты зерттейміз.
Құран оқу әдебі
Исламда Құран оқу кезінде бірнеше әдеп бар, олардың қатарында:
• Тахарат (дәрет) алу.
• Дененің тазалығын сақтау.
• Аллаға сыйынып, ықыласпен оқу.
• Құбылаға қарап отыру.
Бұл әдептердің негізінде Құранның қасиеттілігі мен оның сөздерін құрметтеу принципі жатыр. Ғалымдар Құран оқығанда адамның киімі мен дене жағдайы да осы құрметтің бір бөлігі екенін айтады.
Әурет жабу ұғымы
Әурет – Исламда ер мен әйел үшін дененің жабық болуы қажет жерлерін білдіреді. Әйелдердің әуреті намаз кезінде, бөтен ер адамдар алдында, немесе жалпы жағдайларда әртүрлі болады:
• Намазда: Барлық дене (қол мен беттің сыртында) жабылуы тиіс.
• Бөтен ер адамдар алдында: Барлық дене (бет, қол және кей жағдайда аяқтың сыртында) жабылуы тиіс.
• Жеке жағдайда немесе әйелдердің ортасында: Аздап жеңілдік беріледі, бірақ негізгі ұятты жерлер жабылуы керек.
Құран оқыған кезде әурет жабу міндетті ме?
Ғалымдар бұл мәселе бойынша екі негізгі көзқарас ұсынады:
Әуретті жабу – міндетті емес
Көптеген ғалымдардың пікірінше, әйел адам үйінде Құран оқыған кезде әуретті жабу міндетті емес. Себебі Құран оқу намаз емес, және Құранды оқығанда намаз кезіндегі толық жабыну шарттары қолданылмайды. Мысалы, Имам Науауи (р.а.) бұл туралы былай деген:
“Құран оқу үшін арнайы киім кию міндетті емес, бірақ ол құрмет ретінде орындалса – бұл мақтауға тұрарлық.”
Әуретті жабу – мұстахаб (ұнамды амал)
Кейбір ғалымдар әйел адамның Құран оқығанда денесін жауып, әсіресе басына орамал тағуын ұнамды деп санаған. Бұл Құранның қасиеттілігі мен оны оқуға деген құрметтің белгісі ретінде ұсынылады. Мұндай көзқарас бойынша әйел адам киімін мұсылманшылық әдебіне сай киюі керек, бірақ бұл міндетті емес.
Практикалық кеңестер
• Жеке ортада: Егер әйел кісі үйінде жалғыз өзі болса, әуретті жабу шарт емес, бірақ тазалық пен құрмет талаптарына сай таза әрі әдепті киім кигені жөн.
• Отбасы немесе қонақтардың арасында: Егер қасында басқа адамдар болса, әсіресе бөтен ер кісілер бар болса, онда әуретті жабу міндетті.
Қорытынды
Әйел кісі үйінде Құран оқыған кезде әуретті жабу шариғи тұрғыдан міндетті емес, бірақ бұл Құранға деген құрметтің бір көрінісі ретінде ұнамды (мұстахаб) іс деп саналады. Сондықтан әйел адам өзінің жағдайына байланысты әрекет ете алады. Ең бастысы – Құран оқудың әдептерін сақтап, Алланың сөзіне құрметпен қарау.
Алланың сөзі – біздің жүрегімізге жол көрсететін нұр. Сол себепті оны оқып, ой жүгіртіп, өмірімізге енгізу – әрбір мұсылман үшін үлкен сауапты іс.
Айтжан Абдиров,
Қажымұқан Мұңайтпасов мешітінің имамы