Ислам өркениеті өзінің бай мәдениеті мен ғылымға қосқан үлесімен танымал.
Ислам діні тек рухани ғана емес, сонымен қатар ғылыми білімнің қайнар көзі болып табылады.
Бұл мақалада біз Исламдағы медицина ғылымының қалыптасуы мен дамуы, оның принциптері мен бүгінгі күнге дейінгі жетістіктері туралы сөз қозғаймыз.
Исламдық медицина ғылымының тарихы
Исламдық медицина VIII ғасырдан бастап дамыды. Бағдадтағы «Байт әл-Хикма» немесе «Даналық үйі» ислам әлеміндегі білім мен ғылым орталығы болды. Бұл жерде көптеген ғалымдар жұмыс істеп, медицина саласында үлкен жетістіктерге жетті. Харун әл-Рашид пен оның ұлы әл-Мамун халифтердің билігі кезінде Ислам әлемі ғылыми зерттеулерге ерекше көңіл бөлді.
Ислам медицинасы төрт негізгі қағидаға негізделеді:
- Құдайдың рақымы Мұсылман дәрігерлер әрқашан емделушілеріне Алланың рақымымен қараған. Олар емделушінің денсаулығы үшін дұға етіп, рухани қолдау көрсеткен.
- Ғылыми зерттеулер Ислам медицинасы ғылыми әдістерді қолдануға және зерттеулер жүргізуге негізделген. Мұсылман ғалымдары анатомия, физиология, фармакология және хирургия саласында көптеген жаңалықтар ашқан.
- Этика: Мұсылман дәрігерлері жоғары этикалық стандарттарды ұстанған. Олар науқастарға құрметпен қарап, олардың құпиялығын сақтап, әділдік пен адамгершілікті басты орынға қойған.
- Гигиена мен санитария Ислам діні тазалыққа үлкен мән берген. Құран мен хадистерде тазалық пен гигиена туралы көптеген нұсқаулар берілген. Мұсылмандар күнделікті өмірде тазалықты сақтауға тырысқан.
-
Исламдық медицина ғалымдары
Ибн Сина (Авиценна)- ислам медицинасының ең танымал ғалымдарының бірі. Оның «Медицина каноны» атты еңбегі орта ғасырлық медицинаның негізін қалаған. Бұл еңбек көптеген ғасырлар бойы Еуропа мен Шығыста медицина ғылымының негізгі оқулығы болды.
Әл-Рази (Разес)- әйгілі мұсылман дәрігері және философ. Ол өзінің «Әл-Хави» атты медициналық энциклопедиясында көптеген аурулардың сипаттамасын және оларды емдеу әдістерін жазып қалдырған.
Әл-Захрауи (Альбукасис)- хирургия саласында үлкен жетістіктерге жеткен ғалым. Оның «Әл-Тасриф» атты еңбегінде хирургиялық құралдар мен әдістер сипатталған. Бұл еңбек көптеген жылдар бойы медицина саласында қолданылған.
Исламдағы гигиена мен санитария
Ислам діні тазалыққа ерекше көңіл бөледі. Дәрет алу, намаз алдында қол-аяқтарды жуу сияқты рәсімдер мұсылмандардың күнделікті өмірінде маңызды орын алады. Бұл гигиеналық әдеттер инфекциялардың таралуын азайтып, денсаулықты сақтауға көмектеседі.
Исламдағы медицина рухани және ғылыми принциптерді үйлестіре отырып, адам денсаулығын сақтау мен жақсартуға бағытталған.
Мұсылман ғалымдарының медицина саласына қосқан үлесі зор және олардың еңбектері бүгінгі күнге дейін маңызды болып табылады. Ислам медицинасының негізінде жатқан ғылыми және рухани қағидалар қазіргі заманғы медицинаға да үлгі болып келеді.
Ержан Қағазғалиев,
“Сұлтан Бейбарыс” мешітінің бас имамы.
