ҚМДБ Діни оңалту бөлімінің меңгерушісі Данияр Кенжалинмен сұхбат
Соңғы жылдары әлемде радикалды діни идеологиялар мен экстремистік ағымдардың таралуы өзекті мәселеге айналды. Ақпараттық кеңістіктің ашықтығы, әлеуметтік желілердің ықпалы және дінге қатысты жалған түсініктер қоғамда түрлі қауіп-қатерлер туындатуда. Жат діни ағымдардың идеологиясы отбасылық құндылықтардан бастап, қоғамдық тұрақтылыққа дейін теріс әсер етуі мүмкін.
Осы орайда біз Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының Діни оңалту бөлімінің меңгерушісі Данияр Кенжалинмен сұхбаттасып, жат ағымдардың қоғамға әсері, олардың алдын алу жолдары және жастардың діни сауатын арттыру мәселесін талқыладық.
– Данияр мырза, ең алдымен, жат діни идеология дегеніміз не? Олардың қоғамға тигізетін ең басты қаупі қандай?
– Жат діни идеология – бұл Ислам дінінің шынайы құндылықтарынан алшақ, өз мүддесіне сай бұрмаланған діни түсініктер жиынтығы. Олар халықтың дәстүрлі сенімдеріне қарсы идеяларды насихаттап, қоғамда алауыздық тудыруға тырысады. Ең үлкен қауіп – адамның санасын улап, отбасылық және қоғамдық татулықты бұзуында. Мұндай ағымдарда дін атын жамылған, бірақ шынайы Исламға жат идеялар басым.
– Қазіргі таңда радикалды идеологиялардың қоғамға әсері қаншалықты сезіледі?
– Өкінішке қарай, ақпараттық технологиялар дамыған сайын бұл идеологиялардың ықпалы артып отыр. Әсіресе, әлеуметтік желілер мен мессенджерлер арқылы жастарды өз қатарына тартуға тырысатындар көп. Олардың басты мақсаты – дәстүрлі діни ұстанымды әлсірету, қоғамда алауыздық туғызу. Радикалды идеологиялар адамдарды мемлекет заңына қарсы қояды, дәстүрден алыстатады және қауіпті әрекеттерге итермелеуі мүмкін.
– Жат ағымдардың жастарды арбау әдістері қандай?
– Жат ағым өкілдері көбіне психологиялық және ақпараттық тәсілдерді қолданады. Олар жастардың қызығушылығы мен эмоциясын пайдалануға тырысады. Әдетте:
- «Шынайы дінді біз ғана білеміз» деген ұранды алға тартады;
- Дәстүрлі діни білім мен ұлттық құндылықтарды жоққа шығарады;
- Әлеуметтік желілер арқылы тартымды контент жасап, жасөспірімдердің сеніміне кіреді;
- Қиын жағдайдағы азаматтарға көмек көрсету арқылы оларға тәуелділік қалыптастырады.
Бұл тәсілдер арқылы олар жастардың санасына күмән салып, дәстүрлі діни танымнан алыстатады.
– Жат діни идеологияның алдын алу үшін ҚМДБ қандай жұмыстар атқарып жатыр?
– Қазақстан мұсылмандары діни басқармасы бұл бағытта кешенді жұмыстар жүргізуде. Соның ішінде:
- Діни оңалту жұмыстары – жат ағымның ықпалына түскен азаматтармен жеке және топтық кездесулер өткіземіз;
- Діни сауаттылықты арттыру – мешіттерде, оқу орындарында, еңбек ұжымдарында дәрістер, семинарлар және ашық сұхбаттар ұйымдастырамыз;
- Ақпараттық-түсіндіру жұмыстары – әлеуметтік желілерде, телеарналар мен сайттарда дұрыс діни түсінікті қалыптастыратын бейнероликтер, мақалалар мен насихаттық материалдар әзірлейміз;
- Жастармен тығыз байланыс – олардың сұрақтарына онлайн және офлайн форматта жауап беріп, сенімді ақпарат көзі болуға тырысамыз.
– Әңгімемізді жастар тақырыбымен қорытсақ. Жастарды радикалды идеологиядан қалай қорғауға болады?
– Ең маңыздысы – дұрыс діни білім беру. Жастар сенімді, ресми дереккөздерден ақпарат алуы тиіс. Мешіт имамдары мен дінтанушылардың дәрістеріне қатысу, ҚМДБ-ның бекіткен оқу құралдарын пайдалану – жастарды адасудан сақтайды. Сонымен қатар, отбасындағы тәрбиенің маңызы зор. Егер ата-ана баласына ұлттық құндылықтар мен дәстүрлі діни түсінікті дұрыс сіңірсе, ол ешқашан теріс идеологияға ермейді.
Жат діни идеология – қоғамның тұтастығына, ұлттық құндылықтар мен дәстүрлі дінге төнген қауіп. Данияр Кенжалин мырза атап өткендей, бұл қатердің алдын алу – тек ҚМДБ-ның немесе дінтанушылардың ғана емес, әрбір азаматтың ортақ міндеті. Саналы қоғам қалыптастыру үшін дұрыс діни білім, ақпараттық сауаттылық және өзара құрмет аса маңызды.
