Ислам діні отбасын берекелі, әрі тұрақты етуді насихаттайды. Отбасы – қоғамның негізі, ал оның беріктігі ата-ана мен бала арасындағы жылы қарым-қатынасқа, өзара құрмет пен сүйіспеншілікке негізделеді. Дегенмен, кейбір жағдайларда отбасылық өмірде қиындықтар туындап, ажырасу мәселесі көтерілуі мүмкін.
Ажырасу – рұқсат етілген, бірақ ең сүйкімсіз іс. Исламда ажырасуға рұқсат берілгенімен, ол ең соңғы шешім ретінде қарастырылады. Пайғамбарымыз Мұхаммед (Оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын): “Халал нәрселердің ішіндегі ең Аллаға ұнамсызы – ажырасу” деп айтқан. Бұл хадис ажырасудың тек айтулы жағдайларда, яғни өзге жол қалмаған кезде ғана жасалуы керектігін көрсетеді.
Ажырасудың себептері
Отбасылық өмірде кездесетін қиындықтар әртүрлі болуы мүмкін:
1. Өзара түсініспеушілік – ерлі-зайыптылардың бір-бірін тыңдамауы, сыйламауы.
2. Қаржылық қиындықтар – материалдық жағдайдың әсері.
3. Діни немесе мәдени айырмашылықтар – құндылықтар мен көзқарастардың әртүрлілігі.
4. Зұлымдық пен зорлық-зомбылық – отбасы мүшелерінің бір-біріне әділетсіздік көрсетуі.
Ажырасудан бұрын жасалатын қадамдар
1. Түсінісуге тырысу: Ерлі-зайыптылар мәселені ашық талқылап, өзара шешім іздеуі керек.
2. Кеңес алу: Үлкендерден, беделді адамдардан немесе діни жетекшілерден көмек сұрау.
3. Дұға ету: Алладан бағыт-бағдар сұрап, сабыр ету.
Ажырасу – соңғы амал болуы қажет. Егер барлық амалдар нәтижесіз болып, жанұялық өмір екі тарап үшін де қиындық туғызса, ажырасуға рұқсат етіледі. Бірақ бұл процесте Ислам талаптарын сақтау маңызды:
• Ажырасу сыпайы және әділ түрде жасалуы керек.
• Әйелдің құқығы сақталып, мәһр немесе басқа міндеттемелер орындалуы тиіс.
• Балалардың құқықтары мен тәрбиесі ескерілуі қажет.
Сабырмен Аллаға тәуекел ету қажет. Ажырасу шешіміне келмес бұрын, ерлі-зайыптылар сабыр сақтап, Алладан көмек сұрауы тиіс.
Құранда былай делінген:
“Сабыр етіңдер! Шынында, Алла сабыр еткендермен бірге” (Бақара сүресі, 153-аят).
Қорыта айтсақ, ажырасу – Исламда рұқсат етілгенімен, бірақ Алла сүймейтін іс. Ол тек басқа жол қалмаған кезде жасалуы керек. Әрбір ерлі-зайыпты өз отбасын сақтап қалу үшін қолынан келгеннің бәрін жасап, Алладан көмек сұрауы қажет. Отбасының бірлігі – тек ерлі-зайыптылардың емес, бүкіл қоғамның тұрақтылығы мен берекесінің кепілі.
Берік Тілепбергенов,
Махамбет ауданы, Ақтоғай ауылы “Дүйсәлі қажы” мешітінің имамы
